De eerste honden kwamen in al in ons leven toen we nog rondzwierven als nomaden. Ze veroverden een plek in ons huis gewonnen en vooral in onze harten. Ze hebben ongelooflijk veel kwaliteiten, natuurlijk hun reukvermogen, kracht, uithoudingsvermogen en
hun intelligentie, maar een van de grootste talenten is toch wel het kunnen communiceren met ons en het waarnemen, (mee)voelen en lezen van onze emoties.
In de duizenden jaren dat mensen en honden samenleven is er een ongelooflijke en onbreekbare en bijzondere band tussen mens en hond ontstaan. Hij heeft een plek gekregen in ons huis en in ons hart. En met zijn onvoorwaardelijke liefde hij is echt onze beste en trouwste vriend geworden.
Uit onderzoekt blijkt dat maar liefst 95% van de baasjes hun hond als lid van het gezin zien, soms alsof het hun eigen kind is, maar ziet jouw hond jou eigenlijk ook zo?
En zijn alle banden tussen hond en baasje gelijkwaardig? Hoe zit het met de relatie en emotionele gehechtheid bij honden?
De hechtingsband is een hechte emotionele relatie tussen twee individuen. Uit verschillende studies blijkt dat de hechtingsband tussen honden en baasjes sterk lijkt op de band tussen kinderen en ouders. Net zoals baby’s kunnen honden worden ingedeeld als veilig of onveilig gehecht aan hun baasjes. Ook is aangetoond dat er sprake is van een verhoogde aanmaak van het gelukshormoon oxytocine als er oogcontact is tussen mensen en honden. En hoe langer honden naar hun baasje keken, hoe hoger de oxytocineniveaus – bij zichzelf én hun baasje, dus beiden voelen zich dan gelukkiger.
Verschillende hechtingsstijlen Honden kunnen, net als mensen, verschillende aanhechtingsstijlen vertonen, die variëren van veilig en stabiel tot onveilig, zoals angstig en vermijdend. Bij een veilige aanhechting gebruikt de hond in angstige en stressvolle situaties zijn baasje als een veilige basis. Bij een angstige aanhechting is de hond overdreven afhankelijk en is er vaak paniek en stress als baasje weg gaat of is. Bij een vermijdende aanhechting is er een onafhankelijkheid, waarbij de hond afstand neemt en geen troost zoekt bij terugkeer van het baasje, hoewel er mogelijk wel stress was toen de hond alleen was. En bij een hond met een onveilig ongeorganiseerd hechtingspatroon kan de hond in situaties angst, verwarring en soms agressie vertonen, omdat de hond niet weet hoe hij of zij op een veilige manier een verbinding moet maken met het baasje.
Veilige en zekere hechting
Gedrag: De hond ziet het baasje als een veilige basis om de wereld te verkennen en zoekt steun bij het baasje in stressvolle en spannende situaties.
Randvoorwaarden: Dit kan alleen ontstaan wanneer het baasje consequent, betrouwbaar en ondersteunend is en de stresssignalen van de hond herkent en erop reageert en de hond steunt.
Voordelen: De hond kan beter omgaan met stress en heeft overwegend een positievere emotionele mindset. (optimist) Een veilige en zekere hechting bij je hond ontstaat door consistentie, positieve interactie en samenwerking en je hond vertrouwen geven. Positieve stimulatie en motivatie, het geven van complimentjes, werken met beloningen en duidelijkheid en voorspelbaarheid, maar het gaat hierbij ook om een goede balans tussen het gevoel van veiligheid bij het baasje en de vrijheid voor de hond om de omgeving te verkennen. Dit doe je door positief en beloningsgericht te trainen en je hond te begeleiden, samen activiteiten te ondernemen, en door de hond het gevoel te geven dat hij of zij kan vertrouwen op jou als steun en toeverlaat. Hoe je een veilige hechting opbouwt
Positieve training en opvoeding: Gebruik beloningsgerichte training en opvoeding om de dagelijkse vaardigheden bij je hond aan te leren. Succesvolle oefeningen vergroten het zelfvertrouwen en versterken de band tussen jullie.
Breng samen veel tijd door: Breng leuke en betekenisvolle tijd door met je hond. Activiteiten zoals samen spelen of een ontspannen snuffelwandeling stimuleert de aanmaak van oxytocine, een hormoon dat zorgt voor een sterke binding. Focus op kwaliteit i.p.v. kwantiteit.
Consistentie en voorspelbaarheid: Ben altijd voorspelbaar, betrouwbaar en consistent in de relatie en communicatie naar je hond. Als je hond weet dat hij op jou kan rekenen, voelt hij zich veiliger en minder angstig.
Zorg voor een veilige basis: Geef je hond altijd de keuze om uit een situatie of bepaalde omstandigheden te gaan. Geef je hond de mogelijkheid om bepaalde prikkels te vermijden of als t zijn keuze is, op zijn eigen manier en tempo er kennis mee te maken. Dit geeft je hond een gevoel van controle en leert dat hij een (veilige) keuze heeft en/of de regie heeft.
Respecteer de grenzen van je hond: Forceer je hond niet in situaties waar hij zich ongemakkelijk of gestresst of gespannen in voelt. Leer de lichaamstaal en signalen van je hond kennen en respecteer zijn behoeften. Een aantal veelvoorkomende signalen bij ongemak, stress en spanning zijn: • Wegdraaien van het hoofd en wegkijken. De hond draait zijn hoofd weg van datgene wat hij wil vermijden. • Tongelen (hierbij likt de hond zijn lippen en/of neus af) • Ogen sluiten, langzaam knipperen met de ogen • Vertraagd bewegen (sluipen) • Lichamelijk wegdraaien, algehele afwending • Gapen • Hijgen • Oogwit laten zien (vanuit een schuine hoek kijken waarbij je overduidelijk witte randen te zien krijgt rondom de ogen) • Voorpootje liften (vaak wordt een van voorpoten kort of voor een langere tijd opgetild) • Uitschudden of afschudden (letterlijk de stress c.q. opgelopen spanning van het lichaam schudden en zo proje hondt de hond te herstellen van een stressvolle situatie) (ik zag het je hond ook aantal x doen namelijk) • Vocaliseren (piepen, blaffen, janken) (ook bij frustratie • Lichamelijke onrust (druk doen, hyperactiviteit) • Het plots stijf sluiten van de bek • Bevriezen (het hele lichaam verstijfd) • Overspronggedrag (plots krabben, 'uit het niets' beginnen met graven, druk beginnen te snuffelen of overdreven druk spelgedrag inzetten, niezen) • TrillenMet deze stresssignalen geven honden aan dat ze t spannend vinden, of niet goed weten wat ze met de situatie aan moeten, of behoefte hebben aan meer ruimte. Belangrijk om deze te zien en er op in te spelen, of door meer ruimte te nemen, of de hond uit de situatie weg te halen, of frustratie e.d. te voorkomen, dat is vooral je belangrijkste taak als baasje ook!!
Creëer een veilige plek: Zorg voor een veilige en comfortabele plek in huis waar je hond zich veilig en op zijn gemak voelt en helemaal tot rust kan komen en kwalitatief goede slaap heeft.
Gebruik je geur of muziek: Jouw geur of een andere ontspannende geur werkt kalmerend voor je hond. Er zijn heel veel producten zoals ontspannende muziek van de Relaxopet, knuffels en geuren tot Australische bloesemremedies aan toe die je kunt gebruiken om je hond te leren ontspannen, maar belangrijk: bouw eerst positieve en fijne ontspannende associaties op bij het gebruik.
Wat moet je zeker niet doen
Correcties en dwang: je hond corrigeren, straffen enz hebben een negatief effect en ondermijnen het vertrouwen.
Je hond dwingen: Dwing of forceer je hond niet in situaties. Dit leidt tot een grote angst en meer stress en geeft een negatieve associatie en verslechterd jullie relatie en band.
Onzeker angstige (of gepreoccupeerde) hechting
Gedrag: De hond is (extreem) aanhankelijk en zelfs paniekerig en vertoont veel stress- en angstsignalen bij als baasje weggaat of weg is (verlatingsangst).
Oorzaak: Dit kan soms ontstaan door een inconsistent en wispelturig baasje die soms afwijzend reageert en de hond niet genoeg steunt of geruststelt.
Kenmerken: Vaak vertoont de hond ook stress in de nabijheid van het baasje of bij bepaalde voorspellers, omdat hij bang is dat het baasje weer weggaat (pessimist) Een gepreoccupeerde hechtingsstijl bij een hond, ook wel angstige of hyper-gehechte stijl genoemd, ontstaat door vaak door inconsistent gedrag van het baasje. Honden met deze stijl zijn extreem afhankelijk van één persoon, zijn constant op zoek naar bevestiging en bang om verlaten te worden. Dit kan leiden tot veel stress, vooral wanneer ze alleen zijn, omdat ze zich bij niemand anders veilig voelen. Kenmerken van een onzekere angstige (gepreoccupeerde) hechtingsstijl bij een hond
Extreme afhankelijkheid: De hond is extreem gehecht aan één persoon en voelt zich eigenlijk bij niemand anders veilig en fijn.
Constante behoefte aan nabijheid: De hond zoekt voortdurend fysieke en emotionele nabijheid en bevestiging van het baasje.
Verlatingsangst: De hond kan niet goed tegen alleen zijn en is gestrest wanneer baasje weggaat en afwezig is.
Overgevoeligheid voor afwijzing: De hond is heel gevoelig voor signalen van afwijzing en kan hier heftig op reageren.
Moeite met zelfstandigheid: De hond durft niet goed op eigen benen te staan en bijv. de (nieuwe) omgeving te verkennen. Nieuwe omgevingen en situaties zijn spannend en stressvol en vergroten de onzekerheid en/of angst
Hoe ontstaat deze hechtingsstijl?
Inconsistent gedrag van de eigenaar: Het baasje is niet altijd voldoende beschikbaar of reageert niet consequent en adequaat op de behoeften van de hond, wat de hond onzeker maakt.
Gebrek aan ondersteuning: Wanneer het baasje de hond niet steunt in stressvolle en spannende situaties, kan dit leiden tot een onveilige hechting.
Foute reactie op aanhankelijkheid: Soms kan het zijn dat een baasje, in een goedbedoelde poging de hond onafhankelijker te maken, juist meer afstand neemt. Zonder de juiste aanpak werkt dit dan vaak averechts en kan het je hond nog aanhankelijker maken.
Hoe kun je helpen?
"Liefde en een relatie met anderen: Geef je hond de kans om ook een band en relatie op te bouwen met andere mensen. Hierdoor leert je hond dat hij meer mensen kan vertrouwen, wat de afhankelijkheid van één persoon vermindert. Zorg voor een goede introductie en begeleiding, kies bijv. eerst persoon die ook samen (in het begin in jouw gezelschap) leuke dingen gaat doen, samen wandelen, spelen, zoekspelletjes of uit de hand voeren, geef je hond de tijd en ruimte om deze persoon te leren kennen en te vertrouwen, vermijd dwang.
Duidelijk en consequent zijn: Een goed baasje is duidelijk in zijn gedrag en communicatie, blijft altijd rustig, kalm en beheerst en voorspelbaar. Hanteer altijd consequente en duidelijke grenzen en regels, zodat de hond weet waar hij aan toe is. Dat geeft je hond een gevoel van veiligheid, omdat hij weet dat hij op zijn baasje kan vertrouwen.
Stressvolle situaties niet vermijden: Als de hond stress heeft, kijk of je de stress hanteerbaar en controleerbaar kunt maken/houden zodat je hond ook kan leren met de stress om te gaan. Steun je hond en bied hulp, heef hem de tijd en ruimte, hanteer voldoende afstand en kijk naar de intensiteit van de prikkel of situatie en probeer deze eventueel te verminderen zodat het hanteerbaar wordt voor je hond en hij daarnaast leert dat hij op jou kan vertrouwen.
Verdeel de aandacht: Zorg ervoor dat niet één persoon alle aandacht geeft. Betrek meerdere gezinsleden bij de zorg en de interactie met de hond.
Creëer zelfvertrouwen: Leer de hond dat hij ook zonder baasje in staat is om zich te vermaken.
Onzeker vermijdende aanhechting
Gedrag: De hond toont weinig emotie bij de terugkeer van het baasje, vermijdt dan zelfs oogcontact en doet zijn eigen ding zonder echt contact te maken.
Oorzaak: Dit gedrag kan ontstaan bij een baasje die emotioneel en fysiek afstandelijk is en de hond niet voldoende steunt of troost biedt.
Kenmerken: De hond kan ook ander ongewenst gedrag vertonen, zoals agressie of impulsiviteit.
Een hond met een onzeker vermijdende aanhechting kan zich terugtrekken en negeren uit onzekerheid of angst, in plaats van juist toenadering te zoeken. Dit gedrag komt voort uit gebrek aan een veilige hechting, stress, of traumatische ervaringen, wat leidt tot vermijding van aanrakingen, sociale situaties, of angst voor verlatingsangst. Om dit aan te pakken, is het belangrijk om de hond een veilige basis te bieden, conflicten te vermijden, structuur en voorspelbaarheid te bieden, en deskundige hulp van een professionele gedragstherapeut met kennis en ervaring van deze problematiek in te schakelen. Oorzaken
Gebrek aan veilige hechting: De hond heeft geen betrouwbare en veilige relatie met zijn baasje opgebouwd, waardoor hij bij angst niet op zijn baasje kan terugvallen.
Stress en overprikkeling: Honden die chronisch gestrest zijn of regelmatig overweldigd worden door, geluiden, prikkels en situaties, kunnen zich terugtrekken.
Trauma of onveilige ervaringen: Vroege levenservaringen in een onveilige situatie kunnen leiden tot vermijdend gedrag.
Medische oorzaken: Pijn of andere lichamelijke ongemakken kunnen ervoor zorgen dat een hond niet aangeraakt wil worden of zich terugtrekt.
Natuurlijke aanleg en raseigenschappen: Soms is de hond van nature meer terughoudend en niet zo geneigd tot fysiek contact. En het feit dat je hond bij of naast je komt liggen, wil zeker niet altijd zeggen dat deze geaaid of geknuffeld wil worden, vaak gaat het vooral om de geborgenheid en het samenzijn.
Hoe herken je het?
Vermijding: Je hond trekt zich vaak terug, vermijdt oogcontact of loopt weg wanneer je hem probeert aan te raken of te benaderen.
Vermijden van aanraking: De hond wil niet geaaid worden, zowel niet door het baasje als door vreemden.
Terughoudend gedrag: De hond toont minder interesse in interactie en zoek liever zijn eigen plek.
Ambivalent gedrag: Soms vertoont de hond tegenstrijdige signalen, zoals lage oren en grommen, of wisselt hij snel tussen verschillende houdingen.
Hoe pak je het aan?
Bouw een veilige band op: Zorg ervoor dat je hond weet dat hij op jou kan vertrouwen. Wees een veilige haven door bescherming te bieden en liefdevol en consistent te zijn.
Voorkom conflicten: Vermijd situaties die angst of onzekerheid veroorzaken. Dwing de hond nooit tot iets.
Bied structuur en voorspelbaarheid: Duidelijk routines en voorspelbare omgevingen helpen een hond zich veiliger te voelen.
Geef keuzevrijheid: Laat de hond zelf keuzes maken, bijvoorbeeld over welke knuffel hij wil, of hij nu wel of niet geaaid wil worden en welke richting hij tijdens het wandelen wil uitgaan.
Vermijd angstaanjagende situaties: Plaats je hond nooit in situaties die hem bang maken. Bescherm hem tegen mensen of honden die te veel druk op hem uitoefenen.
Bied mentale stimulatie: Zorg voor veel mentale uitdaging door middel van neuswerk, speuren/detectie, maar ook hersenwerkpuzzels en spellen en zelfs voerpuzzels, ze dagen je hond uit en geven hem een gevoel van voldoening wanneer hij ze met succes oplost of afrondt. Ook het aanleren van nieuwe commando's en oefeningen vergroten zijn zelfvertrouwen en geven houvast.
Schakel professionele hulp in: Raadpleeg altijd een dierenarts om medische oorzaken en pijn of ander lichamelijk ongemak uit te sluiten. Vraag hulp: een goed professionele gedragstherapeut met kennis en ervaring op dit vakgebied kan helpen met het opstellen van een trainingsplan.
Onveilig ongeorganiseerd hechtingspatroon Een hond met een onveilig ongeorganiseerd hechtingspatroon kan angst, verwarring en soms agressie vertonen, omdat de hond niet weet hoe het op een veilige manier een verbinding moet maken met het (nieuwe) baasje. Dit kan leiden tot gedragsproblemen zoals verlatingsangst, ontwijkend gedrag (wegkijken) wanneer het baasje thuis is, en een gebrek aan contact en veilig gevoel/geruststelling vinden. Om het gedrag te verbeteren, moet je binnen een veilige (slaap)plek creëren, ontspannende muziek van de Relaxopet gebruiken knuffels en geuren en stress-reducerende middelen zoals Australische bloesemremedies gebruiken en natuurlijk gedragsbegeleiding en ontspannende therapie inzetten.
Kenmerken van een onveilig ongeorganiseerd hechtingspatroon
De hond vertoont tegenstrijdig gedrag. De hond zoekt de nabijheid van het baasje, maar trekt zich tegelijkertijd terug of vermijdt oogcontact.
De hond heeft moeite om zichzelf tot rust te brengen en te kalmeren en kan snel in de stress en paniek raken, soms ook zonder duidelijke aanwijzing.
De hond kan agressief reageren of angstig gedrag vertonen wanneer het baasje thuiskomt, omdat hij niet weet wat hij kan verwachten.
Oplossingen en aanpak
Creëer een veilige omgeving: Zorg voor een rustige, veilige (slaap)plekplek in huis, waar de hond zich veilig en ongestoord kan terugtrekken en laat hem daar met rust (ook eventuele kinderen of andere gezinsleden.
Gebruik positieve associaties: Voeg geuren, voorwerpen, geluiden en prikkels toe die de hond al associeert met een veilig gevoel. Denk aan ontspannende muziek van de Relaxopet, rustgevende en kalmerende knuffels en gebruik geuren en andere stress-reducerende middelen zoals Australische bloesemremedies en leej je hond te ontspannen.
Professionele hulp: Een gedragstherapeut zoals ik die gespecialiseerd is stress en angsten bij honden helpt je om de onderliggende oorzaken van de onveilige hechting te achterhalen en een goed op maat gemaakt trainingsplan op te stellen.
Hanteer de juiste trainingsmethoden: Focus op stimuleren en motiveren van je hond, gebruik positieve bekrachtiging en vermijd correcties en straffen, aangezien dit het probleem verergert.
Hoe kun je de hechtingstijl herkennen?
Testen: Een veelgebruikte methode is de "Strange Situation" test, waarbij de reactie van de hond op de aanwezigheid en afwezigheid van de baas wordt geobserveerd.
Symptomen: Symptomen van een onveilige hechting kunnen zijn: overmatig blaffen, destructief gedrag, ontlasting in huis of angst wanneer de hond alleen is.
Hechting is aangeleerd, geen instinct
Tot slot: Negeer nooit je hond bij angst
Weet dat je je hond niet moet negeren als hij zijn angst uit, maar hem juist moet geruststellen, tijd met hem moet doorbrengen, hem mag steunen en er voor hem zijn en vooral gewoon van hem moet houden!
Zoals voor bijna alle angsten geldt, alleen door het opbouwen van het vertrouwen, het laten ervaren van positieve ervaringen en dat juist te begeleiden, te sturen/richting te geven naar het gedrag dat je graag ziet en dat te markeren en conditioneren en daarbij een andere mindset te creëren bij je hond je hem of haar kunt helpen met de angsten en onzekerheid om te gaan. Maar dat kost wel tijd, veel inspanning en oefenen en oefenen. Het beste werkt dat volgens een duidelijk plan/schema, zodat je gedoseerd, gestructureerd en goed verantwoord opgebouwd te werk gaat. Mijn aanpak Ik werk altijd volgens een bepaalde structuur:
Observatie van het gedrag hond en baasje
Inventarisatie van de behoeften hond en baasje:
Gedragsadvies en opstellen van oefeningen en/of een trainingsplan:
Evaluatie en bijstelling na verloop van tijd van het trainingsplan of de oefeningen
Hoe kun je beginnen met de stress bij je hond verlagen? - Zorg altijd voor regelmaat en structuur in het leven van je hond;
- Zorg voor rust en ontspanning bij jezelf en je hond
- Zorg voor voldoende kwalitatieve slaap
- Zorg ervoor dat je hond beter leert om te gaan met moeilijke situaties, bouw het in hele kleine stapjes en zonder druk op.
- Leer de lichaamstaal van je hond begrijpen en herken stresssignalen en kalmerende signalen
- Bescherm je hond altijd, en zorg ervoor dat je hond je/jullie vertrouwt en ook altijd op jou/jullie kan vertrouwen
- Zorg dat je hond zich veilig voelt in zijn omgeving
- Stimuleer, motiveer en begeleid je hond op een positieve en hondvriendelijke manier
Kortom: ben er voor je hond, steun je hond en geef hem geborgenheid en biedt hem indien mogelijk een gevoel van veiligheid. Het is geen mechanisme, het gaat om échte emoties. En daar moet je in helpen en in steunen! Daardoor wordt de angst hanteerbaar en/of controleerbaar. (steunen is overigens iets anders dan overdreven bemoederen). Ook onze hond heeft zijn emoties en recht op onze oprechte hulp, steun, geborgenheid en veiligheid. Zorg dat je er bent voor je hond, juist in die moeilijkere tijden. Dan ben je een echte vriend en goed hondenbaasje.
Heb je vragen of hulp nodig bij het gedrag van je hond, je mag altijd vrijblijvend contact opnemen.
Kees van Sundert
Erkend en gekwalificeerd gedragstherapeut voor honden bij www.dogcases.nl en erkend RelaxoPettrainer en onder meer gespecialiseerd in reactieve en overmatig opgewonden en enthousiaste honden, stress bij honden, onzekerheid, angsten zoals vuurwerkangst, verlatingsangst, reactief gedrag binnenshuis, bijv. naar bezoek of buitenshuis naar mensen of andere honden.
Zet de Relaxopet Pro op de juiste plek en de geluidsgolven zullen uw dier helpen kalmeren en ontspannen. Deze zijn nauwelijks waarneembaar voor mensen, maar zijn zeer effectief op het onderbewustzijn van de hond.
Welkom bij de webshop van Dogcases: gespecialiseerd in stress, angst en overmatige opwinding of onzekerheid bij honden honden. We hebben alleen de allerleukste en beste (en zelf geteste) producten en lekkernijen. Op zoek naar iets ter ondersteuning van het gedrag van je hond, of zoek je iets speciaals, laat het ons weten of heb je vragen, neem vrijblijvend contact op. We staan bekend om ons fijne en persoonlijk contact en onze goede service en kwaliteit van de producten.